Obszar geograficzny w jakim przyszło nam żyć predestynuje nas do ogrzewania naszych domów i mieszkań szczególnie w sezonie jesienno zimowym, gdy słupek rtęci na zaokiennym termometrze pokazuje wartości sporo poniżej zera. Wraz ze spadkiem temperatur wzrastają niestety ceny za energię elektryczną, co w pewien sposób motywuje nas do poszukiwania alternatywnych, tańszych sposobów ogrzewania pomieszczeń, w których przebywamy. W odniesieniu do powyższego narodziła się koncepcja budownictwa energooszczędnego i pasywnego.
Dom energooszczędny i pasywny – różnica
Różnica między domem energooszczędnym i pasywnym kryje się w ilości rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną w przeliczeniu na 1 m2. Podczas gdy w przypadku tego pierwszego wynosi ona nie więcej niż 40 kWh, drugi potrzebuje tej energii jedynie 15 kWh. (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nadał budynkom wznoszonym według tych koncepcji oznaczenia – odpowiednio NF40 i NF15). Tak niskie zużycie energii jest imponujące, jednak by takie było, budynek musi spełnić kilka kluczowych warunków – fundamentalną sprawą jest efektywne źródło ogrzewania, obok którego należy wymienić projekt budynku, dobre parametry izolacyjne okien, drzwi, ścian, dachów.
Architektura
Domy pasywne muszą podporządkować się określonym zasadom, według których bryła budynku powinna być posadowiona na planie prostokąta, a sam dom powinien być zwieńczony dachem jedno- lub dwuspadowym. W przypadku projektu domu energooszczędnego nie musimy się tak sztywno trzymać wytycznych, jednakże należy pamiętać, by w projekcie unikać załamań, a bryła miała jak najbardziej prosty kształt.
Projekt domu pasywnego zakłada całkowity brak przeszkleń od strony północnej budynku, co mogłoby powodować utraty ciepła. W domach energooszczędnych również dąży się do zminimalizowania ilości przeszkleń, co nie znaczy, że nie może ich tam być w ogóle. Wszelkiego rodzaju przeszklenia zarówno w jednym, jak i drugim przypadku powinny znaleźć się na elewacji południowej budynku. Podobieństwo widać również wewnątrz obu domów, zarówno w jednym, jak i w drugim zaleca się taki sam układ wnętrz, zgodnie z którym stronę północną należy przeznaczyć na garaż, garderobę, pomieszczenia gospodarcze, południową część domu zaś na urządzenie salonu i jadalni. W ten sposób pomieszczenia tworzą tzw. strefę buforową.
Ogrzewanie
Sposób podłączenia instalacji grzewczej różni się pomiędzy dwoma rodzajami domów. W budynkach energooszczędnych instalacja współpracuje z głównym systemem grzewczym. W celu ogrzania budynku wykorzystuje się pompy ciepła, kotły kondensacyjne, grzejniki, a także energię słoneczną. Dom pasywny może być natomiast pozbawiony tzw. aktywnej instalacji grzewczej. Ciepło pozyskuje się z darmowej energii słonecznej. W celu podniesienia i utrzymania temperatury gwarantującej komfortowe funkcjonowanie wykorzystuje się tu również instalację wentylacji mechanicznej, a także ciepło wydzielane przez mieszkańców.
Izolacyjność cieplna – okna, drzwi, ściany i dach
Stolarka okienna to ważny element nowoczesnych domów. Nie tylko rozmieszczenie okien i drzwi zewnętrznych względem stron świata ma znaczenie dla akumulacji ciepła wewnątrz budynku. Ważny jest również montaż i podwyższone parametry termiczne. Dobrze zamontowane, wysokiej jakości okna sprzyjają zachowaniu energetycznej efektywności domu. Przy wyborze okien warto zwrócić uwagę na współczynnik przenikania ciepła. Jego górna granica dla okien i drzwi w przypadku domów energooszczędnych wynosi 1,3 W/(m2·K), a w domach pasywnych 0,8 W/(m2·K). Jeżeli chodzi o ściany i dach, to w domach energooszczędnych, w których ściany zewnętrzne ocieplone zostały 20 cm warstwą izolacyjną, a dach warstwą 10 cm grubszą, współczynnik przenikania ciepła wynosi nie więcej niż 0,2 W/(m2·K). W domach pasywnych bariera dla utraty ciepła musi być większa. Dla dachu wynosi 50 cm, dla ścian 30 cm. Przy takich parametrach współczynnik przenikania ciepła będzie nie większy niż 0,12 W/(m2.K)
Budowa domu energooszczędnego czy pasywnego wcale nie musi generować większych kosztów niż budowa domu murowanego. Wystarczy ją odpowiednio rozplanować. Mankamentem mogą być wytyczne, do których należy się zastosować, by móc zakwalifikować budynek jako energooszczędny lub pasywny jednakże konieczność przestrzegania zasad na etapie projektu, a następnie budowy, w późniejszym czasie wynagradzają zdecydowanie niższe rachunki za zużycie energii grzewczej, a roczny bilans uwzględniający koszty zysków i strat w przypadku domów energooszczędnych i pasywnych jest w konsekwencji znacznie niższy niż w przypadku domów wybudowanych w technologii tradycyjnej.
